ARAP BABA TÜRBESİ ve MESCİDİ
Tescilli bir kültür varlığı olan Arap Baba Türbesi ve Mescidi, Harput Mahallesi Enver Demirbağ sokakta bulunmaktadır. Mülkiyeti Vakıflar Genel Müdürlüğüne aittir. Kitabesi olan mescidin Selçuklu hükümdarlarından IV. Kılıçarslan’ın oğlu, III. Gıyaseddin Keyhüsrev zamanında H. 678 (M. 1279-80) yılında Yusuf İbn Arebişah tarafından inşa edildiği yazmaktadır. Türbe Selçuklu yapı özelliklerini taşımakta olup iki katlıdır. Arap Babanın sandukası alt katta olup üst kat ise mescittir.  Mescid kare planlı olup, kubbe örtülüdür.  İç içe kemerli taç kapısı dıştan at nalı kemer ve yuvarlak basık kemerli bir kapı ile mescide girilmektedir. Mihrabın her iki tarafında iki pencere bulunmaktadır. Mescidin mihrabında ve üst örtüsünü oluşturan kubbenin tam ortasında 13. yy Selçuklu firuze ve patlıcan moru turkuaz siyah çiniler vardır.  Mescidin kuzeybatısında kapıdan Selçuklular döneminde Darül-hadis, Darül-hattat olarak kullanılan bölüme geçilmektedir. Bu bölümün üzeri tonoz örtülüdür.

Minaresi dıştan türbe ile mescidin tam orta kısmına gelen bölümde yapılmıştır. Minarenin üst bölümü yıkılmış olup kapısı mescidin içindedir. Kaidesi alttan beş sıra taş üstünde alçı ve sıva izi görülen sırça bordürlüdür ancak bugün çok tahrip olmuştur. Cenazelik veya mumyalık bölümü Selçuklu türbelerinde olduğu gibi mescidin altında yer almaktadır. Tonoz örtülü, dikdörtgen dar bir mekândır. 1 m ölçülerinde yuvarlak basık kemerli küçük bir girişi bulunmaktadır. İçerisinde cam kaplama bir sanduka bulunmakta bu mezarın içinde Arap Baba olarak bilinen zat yatmaktadır. Üzerine yeşil bir çuha örtü örtülmüştür. Arap Baba Selçuklu döneminde önemli bir mücahit, kumandan veya büyük bir velidir. Bedeni çözülmemiş, göğüs ve karnı çökmüş, el ayak tırnakları çok sağlam durumda mumyalanmış gibi ve çürümemiştir, bununla ilgili olarak dönemin fen bilimlerine göre bir teknik kullanılmış olasılığı veya maneviyatının yüksek olması sebep olarak gösterilmektedir (Sunguroğlu, 2013:345-346). Başka bir rivayette de “Körhane” olarak bilinen kışında morg olarak kullanılan bir mekanda uzun kaldığı için çürümemiş olabileceği şeklindedir (Oymak, 2009:33).  Askeri faaliyetlerini dışında halka sık sık vaaz verir, nasihatlerde bulunur. “Kılıçla geldim kalemle gideceğim” dediği belirtilir. Vefat tarihi belli değildir (Yapıcı, 2016:92).

Kitabesi
“Allah’ın mescidlerini, ancak Allah’a ve ahiret gününe inanan, namazlarını kılan, zekatlarını veren ve Allah’tan başkasından korkmayan kimseler imar ederler. İşte bunlar doğru yolu bulmuş ve hidayete ermiş kimselerdir. Bu metin ve ali bina, Selçuklu Sultanlarından din ve dünyası mamur ve abadan olan büyük Sultan Kılıç Arslan’ın oğlu Keyhüsrev’in zamanında ve onun istek ve emirleriyle, Şaban’ın torunu ve Arabi Şah’ın oğlu sahib’ül-ata’ya ve’l-ihsan olan Cenab-ı Hakk’ın rahmetini rica eden Yusuf tarafından hicretin 678. Yılında yapılmıştır.”
---